در فرآیند مهندسی معکوس تهیه نقشه قطعات و طراحی فرآیند ساخت محصول در واحد مهندسی با استفاده از جدیدترین تکنولوژی ها و نرم افزار های مهندسی و ابزاری متناسب با قطعات تولیدی انجام می شود که بر اساس نمونه ( یاتاقانها و لابیت ها) ، نقشه های موجود و دانش تحلیل عملکرد قطعات پروسه تولید مربوط به قطعات طراحی و انجام می شود.
یاتاقان های لغزشی (journal bearing) در گسترش ئ پیشرفت ماشین های دوّار از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
یاتاقان های لغزشی ، از اجزای ضروری ماشین های نختلفی مانند ،کمپرسور،پمپ،توربین،موتور،احتراق داخلی،موتور،ژنراتور و… هستند.
در حالت کلی،شکل(1-4)یک یاتاقان لغزشی از یک شفت قابل دوران (سر محور(journal) تشکیل می شود که در داخل یک بوش سرسیلندری (یاتاقان) کاملا محکم شده است.به طور معمول نه همیشه،یاتاقان نیز در پوسته ای محکم می شود.سطوح سر محور و یاتاقان با یک لایه روانکار (مایع یا گاز)ارسالی به فضای لقی بین سطوح،از یکدیگر جدا می شوند.فضای لقی معمولا بسیار کوچک(معمولا(1/1000شعاع محور)است و 4 وظیفه مهم را به عهده دارد:1-امکان پذیر کردن مونتاژ یاتاقان و سر محور 2-ایجاد فضایی برای روانکار 3-اصلاح انبساط حرارتی اجتناب ناپذیر 4- جبران خمیدگی شفت یا ناهمراستایی آن
هدف اصلی از به کار گیری یک یاتاقان لغزشی،ایجاد تکیه گاه شعاعی برای شفت دوار است.در هنگام اعمال بار ، مرکز سرمحور و مرکز یاتاقان بر یکدیگر منطبق نمی مانند، وبا فاصله ای به نام خروج از مرکز(eccentricity) از یکدیگر جدا می شوند.این نوع قرار گرفتن نا هم مرکز ، یک شکل گوه ای همگرا(converging-wedge geometry) ایجاد می کند که در هنگام حرکت نسبی سر محور و یاتاقان،اجازه می دهد فشاری با اثرات لزجت در داخل لایه نازک روانکار پدید اید و بدین ترتیب قابلیت تحمل بار ایجاد می شود.اگر بار بسیار زیاد باشد ، یا شفت بسیار آرام دوران کند،شکل گوه ای همگرا به وجود نخواهد آمد و ممکن است تماس جامد با جامد رخ دهد.
یاتاقان های لغزشی می توانند در هر یک از رژیم های روانکاری از قبیل روانکاری فیلم ضخیم(thick-film lubrication) ، روانکاری فیلم نازک (thick-film lubrication)یا روانکاری مرزی(boundary lubrication)، عمل میکنند ولی به طور معمول عملکرد روانکاری فیلم ضخیم ارجحیت دارد.شکل(2-4)نموداری از رژیم های سه گانه روانکاری را نشان می دهد.جدول(1-4)رخی مشخصات هر رژیم را ارائه می کند.
طبقه بندی یاتاقان های لغزشی،ممکن است بر طبق مکانیزم سیالی صورت گیرد که قابلیت حمل بار توسط فیلم را ایجاد می کند.در یاتاقان های لغزشی هیدرودینامیک(hydrodynamic)معروف به یاتاقان های خودکار (self-acting bearing) ایجاد فشار فیلم برای تحمل بار،به طور کامل به حرکت نسبی یاتاقان و سر محور بستگی دارد.در یاتاقان های لغزشی هیدروستاتیک(hydrostatic journal bearing) معروف به یاتاقان های تحت فشار خارجی(externally pressurizad bearing)،قابلیت حمل بار با تامین سیالی از یک منبع خارجی فشار بالا صورت میگیرد و هیچ نیازی به حرکت نسبی یاتاقان و سر محور ندارد.یاتاقان های لغزشی مرکب(hybrid journal bearing) برای بکار گیری اصول هیدرودینامیکی و هیدرو استاتیکی طراحی شده اند تا قابلیت حمل بار بین سطوح مترک را داشته باشند.
4-2 شکلهای یاتاقان و سرمحور
شکلهای هندسی یاتاقان
برای یک طراح یاتاقان لغزشی،گستره وسیعی از شکلهای یاتاقان وجود دارد.